Làng Gò Cỏ có lịch sử hàng nghìn năm, thuộc phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ, Quảng Ngãi. Ngôi làng ven biển này còn giữ được những nếp nhà mộc mạc cùng thiên nhiên hoang sơ.
Ẩn mình bên bờ biển Sa Huỳnh thơ mộng, làng Gò Cỏ là một trong những điểm đến còn giữ được nét đẹp nguyên sơ, mộc mạc của Quảng Ngãi. Không ồn ào náo nhiệt, không rực rỡ sắc màu, nơi đây quyến rũ du khách bởi vẻ đẹp trầm lắng của những ngôi nhà cổ, bức tường đá rêu phong, cùng những câu chuyện văn hóa của người dân bản địa qua hàng trăm năm. Du lịch làng Gò Cỏ không chỉ là chuyến đi khám phá thiên nhiên, mà còn là hành trình chạm vào ký ức của một vùng đất từng in dấu văn hóa Sa Huỳnh huyền thoại. Hơi thở của nền văn hóa lâu đời từ ba thời kỳ này dường như vẫn in đậm trong từng tấc đất và trong máu thịt của cư dân nơi đây. Mảnh đất Gò Cỏ đã chứng kiến nhiều biến động lịch sử, từ những khó khăn trong cuộc kháng chiến gian khổ đến sự lãng quên rồi trở lại với sức sống mạnh mẽ.
Ngôi làng được các chuyên gia trong và ngoài nước phát hiện vào năm 2017, khi đoàn khảo sát đang xây dựng không gian văn hóa Sa Huỳnh để trình UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Tại thời điểm đó, ngôi làng hầu như chưa ai biết đến. Các chuyên gia đã xác định khu vực Gò Cỏ, đầm An Khê là trung tâm của văn hóa Sa Huỳnh. Đằng sau đó, văn hóa Champa xuất hiện với nhiều di tích như đường đá, giếng Chăm, bia ký Chăm, tường đá, tháp Chăm và hệ thống thủy lợi bằng đá.
Năm 2018, người dân làng Gò Cỏ học làm du lịch cộng đồng. Năm 2019 họ thành lập hợp tác xã du lịch cộng đồng. Năm 2020, làng được công nhận là làng du lịch 3 sao theo tiêu chuẩn OCOP. Việc bố trí các tổ nhóm tham gia các dịch vụ, homestay… được thực hiện bài bản. Hiện nay, người dân ai cũng có thể làm du lịch để có thêm thu nhập. Ngôi làng giờ đây đang chuyển mình khoác lên tấm áo mới mang tên Công viên di sản làng. Bởi nơi đây tích hợp đầy đủ các giá trị của một công viên địa chất thu nhỏ.
Làng Gò Cỏ Sa Huỳnh được ví như một công viên địa chất thu nhỏ, nơi hội tụ đầy đủ các yếu tố về cảnh quan, lịch sử và văn hóa, tất cả được gói gọn trong quy mô một ngôi làng ven biển yên bình. Chính sự đặc biệt ấy đã giúp nơi đây được công nhận là Công viên di sản làng – điểm đến độc đáo dành cho những ai đam mê khám phá chiều sâu văn hóa bản địa.
Nằm giữa vùng đất từng là cái nôi của nền văn hóa Sa Huỳnh cách đây hơn 3.000 năm, làng Gò Cỏ không chỉ là chứng nhân lịch sử qua các thời kỳ Chăm Pa và Đại Việt mà còn sở hữu nhiều di tích khảo cổ giá trị. Mỗi di vật tìm thấy tại đây đều góp phần tái hiện một phần lịch sử lâu đời và giá trị nhân văn đặc sắc của miền Trung Việt Nam.
Không chỉ có cảnh sắc nguyên sơ và di sản phong phú, điều làm nên linh hồn của làng Gò Cỏ Sa Huỳnh chính là con người nơi đây. Người dân sống chan hòa với thiên nhiên, cùng nhau giữ gìn sự mộc mạc, trong trẻo vốn có của làng biển. Tinh thần đoàn kết và sự chân thành của họ chính là một phần quan trọng tạo nên sức hút riêng biệt cho vùng đất này.
Chính vì vậy, du lịch làng Gò Cỏ Sa Huỳnh không dừng lại ở những chuyến tham quan phong cảnh, mà còn mở ra cơ hội trải nghiệm văn hóa bản địa một cách sâu sắc. Người dân địa phương trực tiếp tham gia xây dựng các sản phẩm du lịch cộng đồng – từ dẫn tour, nấu ăn, làm thủ công cho đến tổ chức các hoạt động truyền thống – tạo nên những trải nghiệm chân thật và đáng nhớ cho du khách.
Trong hành trình du lịch làng Gò Cỏ Sa Huỳnh, du khách sẽ có cơ hội tham gia vào mô hình độc đáo mang tên Trường cộng đồng Gò Cỏ – nơi tái hiện sống động đời sống bán nông – bán biển đã tồn tại qua nhiều thế hệ tại vùng đất ven biển Quảng Ngãi này. Đây không chỉ đơn thuần là chuyến đi, mà còn là một hành trình “học” đầy cảm hứng về cách người dân nơi đây gìn giữ và truyền lại văn hóa bản địa.
Điều thú vị là toàn bộ “chương trình học” đều do chính cư dân địa phương cùng nhau xây dựng, và họ cũng là người trực tiếp hướng dẫn du khách trong từng trải nghiệm. Du khách có thể tham gia các lớp học nấu món ăn truyền thống, đan lưới, làm ruộng theo kiểu xưa, hoặc hòa mình vào các trò chơi dân gian vui nhộn. Những hoạt động này không chỉ giúp bạn hiểu sâu hơn về văn hóa Sa Huỳnh, mà còn mở ra một cách tiếp cận mới mẻ về du lịch cộng đồng Quảng Ngãi – nơi du khách không chỉ đến để ngắm nhìn, mà còn để lắng nghe và hòa nhập cùng đời sống thường nhật của người bản địa.
Ẩn mình bên bờ biển Sa Huỳnh thơ mộng, làng Gò Cỏ là một trong những điểm đến còn giữ được nét đẹp nguyên sơ, mộc mạc của Quảng Ngãi. Không ồn ào náo nhiệt, không rực rỡ sắc màu, nơi đây quyến rũ du khách bởi vẻ đẹp trầm lắng của những ngôi nhà cổ, bức tường đá rêu phong, cùng những câu chuyện văn hóa của người dân bản địa qua hàng trăm năm. Du lịch làng Gò Cỏ không chỉ là chuyến đi khám phá thiên nhiên, mà còn là hành trình chạm vào ký ức của một vùng đất từng in dấu văn hóa Sa Huỳnh huyền thoại. Hơi thở của nền văn hóa lâu đời từ ba thời kỳ này dường như vẫn in đậm trong từng tấc đất và trong máu thịt của cư dân nơi đây. Mảnh đất Gò Cỏ đã chứng kiến nhiều biến động lịch sử, từ những khó khăn trong cuộc kháng chiến gian khổ đến sự lãng quên rồi trở lại với sức sống mạnh mẽ.
Ngôi làng được các chuyên gia trong và ngoài nước phát hiện vào năm 2017, khi đoàn khảo sát đang xây dựng không gian văn hóa Sa Huỳnh để trình UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Tại thời điểm đó, ngôi làng hầu như chưa ai biết đến. Các chuyên gia đã xác định khu vực Gò Cỏ, đầm An Khê là trung tâm của văn hóa Sa Huỳnh. Đằng sau đó, văn hóa Champa xuất hiện với nhiều di tích như đường đá, giếng Chăm, bia ký Chăm, tường đá, tháp Chăm và hệ thống thủy lợi bằng đá.
Năm 2018, người dân làng Gò Cỏ học làm du lịch cộng đồng. Năm 2019 họ thành lập hợp tác xã du lịch cộng đồng. Năm 2020, làng được công nhận là làng du lịch 3 sao theo tiêu chuẩn OCOP. Việc bố trí các tổ nhóm tham gia các dịch vụ, homestay… được thực hiện bài bản. Hiện nay, người dân ai cũng có thể làm du lịch để có thêm thu nhập. Ngôi làng giờ đây đang chuyển mình khoác lên tấm áo mới mang tên Công viên di sản làng. Bởi nơi đây tích hợp đầy đủ các giá trị của một công viên địa chất thu nhỏ.
Làng Gò Cỏ Sa Huỳnh được ví như một công viên địa chất thu nhỏ, nơi hội tụ đầy đủ các yếu tố về cảnh quan, lịch sử và văn hóa, tất cả được gói gọn trong quy mô một ngôi làng ven biển yên bình. Chính sự đặc biệt ấy đã giúp nơi đây được công nhận là Công viên di sản làng – điểm đến độc đáo dành cho những ai đam mê khám phá chiều sâu văn hóa bản địa.
Nằm giữa vùng đất từng là cái nôi của nền văn hóa Sa Huỳnh cách đây hơn 3.000 năm, làng Gò Cỏ không chỉ là chứng nhân lịch sử qua các thời kỳ Chăm Pa và Đại Việt mà còn sở hữu nhiều di tích khảo cổ giá trị. Mỗi di vật tìm thấy tại đây đều góp phần tái hiện một phần lịch sử lâu đời và giá trị nhân văn đặc sắc của miền Trung Việt Nam.
Không chỉ có cảnh sắc nguyên sơ và di sản phong phú, điều làm nên linh hồn của làng Gò Cỏ Sa Huỳnh chính là con người nơi đây. Người dân sống chan hòa với thiên nhiên, cùng nhau giữ gìn sự mộc mạc, trong trẻo vốn có của làng biển. Tinh thần đoàn kết và sự chân thành của họ chính là một phần quan trọng tạo nên sức hút riêng biệt cho vùng đất này.
Chính vì vậy, du lịch làng Gò Cỏ Sa Huỳnh không dừng lại ở những chuyến tham quan phong cảnh, mà còn mở ra cơ hội trải nghiệm văn hóa bản địa một cách sâu sắc. Người dân địa phương trực tiếp tham gia xây dựng các sản phẩm du lịch cộng đồng – từ dẫn tour, nấu ăn, làm thủ công cho đến tổ chức các hoạt động truyền thống – tạo nên những trải nghiệm chân thật và đáng nhớ cho du khách.
Trong hành trình du lịch làng Gò Cỏ Sa Huỳnh, du khách sẽ có cơ hội tham gia vào mô hình độc đáo mang tên Trường cộng đồng Gò Cỏ – nơi tái hiện sống động đời sống bán nông – bán biển đã tồn tại qua nhiều thế hệ tại vùng đất ven biển Quảng Ngãi này. Đây không chỉ đơn thuần là chuyến đi, mà còn là một hành trình “học” đầy cảm hứng về cách người dân nơi đây gìn giữ và truyền lại văn hóa bản địa.
Điều thú vị là toàn bộ “chương trình học” đều do chính cư dân địa phương cùng nhau xây dựng, và họ cũng là người trực tiếp hướng dẫn du khách trong từng trải nghiệm. Du khách có thể tham gia các lớp học nấu món ăn truyền thống, đan lưới, làm ruộng theo kiểu xưa, hoặc hòa mình vào các trò chơi dân gian vui nhộn. Những hoạt động này không chỉ giúp bạn hiểu sâu hơn về văn hóa Sa Huỳnh, mà còn mở ra một cách tiếp cận mới mẻ về du lịch cộng đồng Quảng Ngãi – nơi du khách không chỉ đến để ngắm nhìn, mà còn để lắng nghe và hòa nhập cùng đời sống thường nhật của người bản địa.
Lớp học nấu ăn hay đan lưới khá phù hợp với các đoàn học sinh
